9 Aralık 2020

Kitap Seçerken Kapak Tasarımından Bir Şekilde Etkileniyoruz

ile alef

Pek çok ürün kategorisinde pazarlama süreçlerinin en mühim adımı, ürünün tüketiciye sunuluş şeklidir. Her ürünün bir ambalajı, tüketiciye kendini tanıtan bir paketi vardır. Süpermarkette alışveriş yaparken, yeni bir mum satın alırken, hatta cep telefonu alırken bile ürünü elimize almadan önce iletişim kurduğumuz ilk kanal ambalajdır. Raflarda gördüğümüz yüzlerce ürün arasından birini seçerken tüketici olarak verdiğimiz kararların ürün ambalajıyla doğrudan ilişkisi olduğunu biliyoruz. Ancak konu kitaplar olunca, kitapların da birer ambalajının olduğunu ve bir kitabın ömründe pazarlama ve tasarım süreçlerinin ne denli önemli olduğunu göz ardı edebiliyoruz. Halbuki kitapçıda gezerken, her kitabın kapağı bize farklı bir hikâyenin kapılarını aralıyor. Peki, kitapların yayına hazırlanma süreçlerinde kitap kapaklarının rolü nedir? Yayıncılıkta kullanılan en önemli pazarlama stratejilerinden biri olan kapak tasarımında nelere dikkat edilir?

Kitap Kapaklarının Ardında Dikkat Çeken Detaylar Gizli
Kitap kapaklarını diğer ürün ambalajlarından farklı kılan bazı faktörler var elbette. Yazarın tarzı, yayınevinin kendine has tasarım portföyü, kitabın türü ve kitapta işlenen temalar kapak tasarımcısının kapağa estetik bir şekilde yansıtması gereken önemli noktalardır. Dolayısıyla, hem kitabı yansıtan sofistike bir tasarım bulmak, hem de raflar arasında gezinen okuru kitabı eline alıp incelemeye teşvik edecek, dikkat çekici bir tasarım ortaya çıkarmak büyük bir ustalık gerektiriyor. İşte bu yüzden, başarılı her yayınevinin en büyük önceliklerinden biri, klişelerden kaçmayı ve her seferinde orijinal bir tasarım çıkarmayı başaran kapak tasarımcılarıyla çalışmak oluyor. Yayıncılık sektöründe online alışverişin her gün biraz daha yaygınlaştığı günümüzde, kitap tasarımları daha da ön plana çıkıyor. Çünkü online alışveriş, kitapçı raflarının sunmadığı bir görsellik avantajı sunuyor.

Tasarım ve pazarlamanın kesiştiği her alanda olduğu gibi kitap tasarımında da renkler ve görseller büyük önem taşıyor. Kullanılan renklerin kitabın türüyle uyumlu olması ve kitabın hedef kitlesinin dikkatini çekecek bir kitap olması önemli. Mutlu ve eğlenceli temaları konu alan bir kitaba karanlık renkler kullanılmayacağı gibi, bir cinayet romanının kapağında da pembe renkler kullanılması garip karşılanacaktır. Burada kapak tasarımcılarının görevi, klişe renkler ve tasarım şablonları kullanmadan, kitabın içeriğiyle ve türüyle ilgili bilgileri uygun renkler kullanarak vermeye çalışmak ve kitabın taşığı duyguları okura ilk bakışta yaşatmaktır. Araştırmalara göre, rafta gördüğümüz bir ürünü satın alıp almayacağımıza 90 saniye içinde karar veriyoruz. Bunun ne kadar kısa bir süre olduğunu göz önünde bulundurursak, kapak tasarımcılarının omuzlarında sandığımızdan daha büyük bir yük taşıdıklarını söylemek hiç de yanlış olmaz.

Kapak Tasarımı Başlı Başına Bir Sanattır.
Araştırmalara göre, bir sayfayı okurken ya da bir kitap kapağını incelerken gözlerimizle bir ‘Z’ çiziyoruz, yani sayfanın sol üst köşesinden sağ alt köşesine kadar ‘Z’ şeklinde bir tarama yapıyoruz. Bu yüzden kitap kapaklarında kullanılan metinler (yazar ismi, çevirmen ismi, başlık, alt başlık vs.) genellikle buna göre kapak üzerinde konumlandırılıyor. Kullanılan ana görsel ise sayfanın ortasına yakın olacak şekilde yerleştiriliyor. Böylece okurun gözünü yormayan, tek bakışta kitapla ilgili tüm bilgileri alabileceği bir tasarım ortaya çıkmış oluyor.

Başarılı kapak tasarımcıları, kitabı en iyi şekilde yansıtabilmek için kitabın genel yayın editörüyle, hatta bazı durumlarında yazar ve çevirmenle de iletişime geçiyor. Böylece kitapla ilgili fazla “spoiler” vermeden, kitabın özünü kapağa taşımayı amaçlıyor. Kullanılan görsellerin seçiminde de klişeden kaçınılması büyük önem arz ediyor. Her ülkede tercih edilen kapak tasarım yöntemleri farklı olduğu gibi, bir ülkede de her yayınevinin tasarım tercihleri farklı oluyor. Bazı yayınevleri her kitapta aynı şablonu kullanmayı tercih ederken, bazıları kitabın içeriğinin ve türünün öne çıkmasına öncelik veriyor.

Çok satanlar, klasikler, çeviri kitaplar, kişisel gelişim kitapları, akademik kitaplar ve farklı edebi türler, farklı tasarım yöntemlerinin kullanılmasını gerektiriyor. Yani kapak tasarımcılarının işinin pazarlama ve estetik kaygıları bir araya getirerek, her kitaba özgün bir yüz hazırlamak oluğunu söyleyebiliriz. Özetle, kitap kapakları ülkenin kültürünün ve edebi akımlarının, kitabın yarattığı estetik algının, yazarın tarzının ve yayınevinin çizgisinin tek bir düzlemde yansıtıldığı birer sanat eseri olarak karşımıza çıkıyor.

İZDİHAM